Eén keer planten, meerdere keren oogsten: “Permaveggies” kunnen veel werk in de moestuin besparen en jarenlang opbrengst opleveren.
De lente is de drukste tijd voor zelfcatering. Sla en radijzen willen gezaaid worden, tomaten bij voorkeur en koolrabi geplant. Alleen degenen die hard werken, kunnen overvloedige oogsten binnenhalen – toch? Er zijn zelfs groenten die veel minder werk vereisen.
“Permaveggies” zijn voor de moestuin wat bessenstruiken, pruimen-, kersen- en appelbomen zijn voor de boomgaard. Eenmaal geplant blijven de permanente groenten een paar jaar in het bed en kunnen ze steeds opnieuw worden geoogst. “Ze zijn robuust, gemakkelijk te verzorgen en hebben niet zoveel aaien en aaien nodig als eenjarige groenten”, zegt landbouwingenieur en tuinboekauteur Christine Weidenweber tegen de dpa.
Sterven Winterhaag-ui (Allium fistulosum) was de eerste vaste groente die in de tuin van Weidenweber terechtkwam. De stokken met de buisvormige bladeren staan al zeven jaar op dezelfde plek. De landbouwingenieur uit Weibersbrunn in Franken deelde de eerste plant slechts één keer om deze te verjongen en te vermenigvuldigen. Anders is het toevoegen van compost in het voorjaar en het vroege najaar en regelmatig water geven voldoende. “De winterhaagui is gewoonweg briljant voor beginners – net als andere prei-achtige permaveggies Rand prei (Allium angulosum) en Gelaagde ui (Allium x proliferum)”, zegt Weidenweber.
Hannelore Zech vertrouwt ook op permanente groenten in haar bostuin. “Ik geniet ervan dat ik altijd iets kan oogsten als de grond niet bevroren is”, zegt de permacultuurtuinman uit Mienbach in Beieren. De Brandnetel (Urtica dioica) is er één van en wordt het hele tuinjaar regelmatig geoogst.
Brandnetel voor dumplings en spätzle
Hannelore Zech bereidt de verse tips zoals spinazie of gebruikt ze om dumplings, spätzle, pannenkoeken en pizza te verfijnen. De gedroogde zaden gaan in muesli en brood. “Dit is powerfood”, vertelt de permacultuurtuinman enthousiast.
En de brandnetel blijkt ook op andere manieren nuttig te zijn voor zelfvoorzienende mensen: Zech verwerkt het groen van de vaste plant tot mest en daarmee tot een natuurlijke vloeibare meststof. In de winter voert ze de gedroogde bladeren aan kuikens en geiten. Ook laat ze bewust een deel van de vaste planten staan als voedsel voor vlinderrupsen.
Duivenstruma-vangvlieg voor soepen en risotto
De Duivenvangst (Silene vulgaris) is ook een eetbare wilde plant. De kruidnagelplant, ook wel gewone vangvlieg of strigoli genoemd, is populair in het Middellandse Zeegebied, maar is in dit land als groente vrijwel onbekend.
Christine Weidenweber gebruikt alles wat de plant haar biedt, van het vroege voorjaar tot de herfst: van de fijne scheuten tot de zaden. Voor soepen, salades, pastagerechten of risotto. “De Silene is niet veeleisend; hij groeit zelfs op arme gronden goed”, zegt de landbouwingenieur.
Permagroenten ondanks droogte en hitte
Eenmaal op de juiste locatie geplant, genieten permagroenten de reputatie dat ze niet alleen vroeg in het jaar eetwaren opleveren. Ze zijn ook beter in staat om te gaan met de tegenslagen van de klimaatverandering, zoals droogte en hitte.
Haver wortel (Tragopogon porrifolius), asperges En mierikswortel Ze profiteren bijvoorbeeld van hun lange wortels, waardoor ze water uit diepere lagen van de bodem halen. En dat niet alleen: “Permagroenten zorgen voor een blijvende bodembedekking en dragen bij aan de CO2-opslag”, vertelt Weidenweber.
Vaste gasten nemen echter vaak veel ruimte in de tuin in beslag. Voor Eeuwige kool (Brassica oleracea var. ramosa) en Rabarber Het wordt aanbevolen om minimaal één vierkante meter per plant te plannen. Daslook, bolvormige schil, gemalen peer (Apios americana) en haverwortel hebben minder ruimte nodig, maar kunnen zich in de loop van de tijd enorm verspreiden – via zaden, uitlopers, bollen en knollen die niet in de grond worden geoogst.
De artisjok van Jeruzalem is ook een ornament
Hannelore Zech wil echter niet generaliseren over de gevreesde proliferatie van sommige planten. “Wat voor de een echt hinderlijk is, is voor de ander geen probleem”, zegt ze. Op de Artisjok van Jeruzalem (Helianthus tuberosus) maar hij heeft ook één oog. De geelbloeiende, meerjarige zonnebloem is ook populair als sier- en insectenwilg. De knollen (zie volgende foto) worden indien nodig gedurende de winter uit de vorstvrije grond gegraven.
Vandaag hebben we aardperen: de knollen kunnen in de winter worden geoogst, zolang de grond niet bevroren is. (Foto: Patrick Pleul/dpa-Zentralbild/dpa-tmn)
Er zijn ook rassen die zich minder snel verspreiden. Maar zelfs een klein residu dat na de oogst overblijft of door veldmuizen wordt achtergelaten, kan weer uitlopen, zegt Hannelore Zech. Haar tip: als je van de plant af wilt, moet je hem niet oogsten. Dan worden de knollen steeds kleiner. “En op een gegeven moment zal de plant zichzelf verpletteren”, zegt de permacultuurtuinman.
Negeer jaarlijkse groenten niet
Als alternatief kan ondergrondse verspreiding worden voorkomen met wortelbarrières. Of je kunt de groenten meteen in een bak kweken, want veel permaveggies groeien ook in een bak als er voldoende ruimte is. “Er bestaat inmiddels zelfs een klein rabarberras dat goed in potten groeit”, vertelt Weidenweber.
Ondanks al het onderhoudsgemak: zelfs in de tuin van de expert groeien niet alleen permanente groenten, maar ook eenjarige planten. “Theoretisch zou je natuurlijk alleen van permaveggies kunnen leven”, zegt Hannelore Zech. “Maar tomaten en komkommers zijn ook iets lekkers.”
