Niet iedereen heeft zoveel geluk dat zijn buurman een vernieuwer is, dus door het hele dorp worden de klachten over aardappelwantsen elk jaar herhaald. Maar dit geldt niet voor degenen die zich in de dichtstbijzijnde buurt bevinden Vas Đokić van Brčko in het naburige BiH.
Tijdens zijn verblijf in zijn huisje luisterde hij vaak naar de verhalen en het gezeur van de moestuinman de insecten aten de aardappelen, dus uit nieuwsgierigheid keek hij op internet om te zien hoe hij van deze aanvallen af kon komen. Toen hij zag dat er geen eenvoudige machine voor bestond, ging er boven zijn hoofd een ‘gloeilamp’ uit en zo ging hij, een van de eerste vernieuwers van Brc, aan de slag.
“Ik heb hem eerst ontworpen als een karretje met twee handvatten die je kunt duwen, de borstels raken de aardappelen en verwijderen de insecten. Ik heb een paar prototypes gemaakt, maar hij was omvangrijk, moeilijk in dozen te verpakken, te dragen, hij kon niet past in de kofferbak. Toen kwam ik op het idee om deze te maken die versleten is”zegt Đokić voor Agroklub.
Zo ontstond een machine genaamd Kupibuba, die eruitziet als een trimmer om te maaien. Hij is met riemen aan de achterkant bevestigd en weegt ongeveer drie kilogram. “Het is heel eenvoudig, het is allemaal van aluminium, feilloos gemaakt zodat er niets kapot gaat. De staaf is 80 centimeter lang, aan de zijkant zitten plastic accessoires die op de aardappelen slaan en de insecten vallen in de container. De aandrijving van de machine is een elektrische boormachine“, legt deze innovator ons zijn uitvinding uit, die al te koop is en het kost 95 euro (185 km).
Het is niet de buurman die de eieren legt, maar de kever
Vaso is met pensioen, hij vertelt ons hoe er, ook al is hij bijna zeventig, geen vrede bestaat als hij alleen maar blijft zitten. Hij werd zo ver gedreven dat hij in zijn eentje naar Oostenrijk reed – “dronken, dronken zonder rust”. Zijn goede conditie dwingt hem om voortdurend met vernieuwingen te komen, en voor dit laatste zoekt hij nog geschikte partners om een bredere productie op te starten. Voorlopig maakt hij ze in zijn atelier en verkoopt ze op bestelling, maar het bedrijf staat niet stil.
De innovator beweert dat het voor 95 procent effectief is, en dat vijf procent, zoals hij uitlegt, wordt verspild aan degenen die snuiven of wegvliegen. “Een van hen zei tegen mij: ‘Kerel, het lieveheersbeestje heeft eieren gelegd en dat is het, dat is het einde.’ Aardappel, land”. Ik heb opgehangen en wilde niet aan hem verkopen“, vertelt ons één geval, dat ons eraan herinnert dat de machine licht is en dat het niet moeilijk is om er indien nodig meerdere keren doorheen te gaan.
“Zodra de insecten verschijnen, worden ze met een machine overreden en ‘geslagen’ en leggen ze geen eieren“, hij voegt toe.
Er is geen gebrek aan interesse in kupibubu, maar Đokić vertelt ons dat hij er zeer aandachtig voor is partnerkeuze voor een bredere productie. De Slovenen toonden onlangs interesse, maar hij heeft nog geen besluit over hen genomen.
“Een van de sterkere handelaars uit Istrië heeft contact met mij opgenomen, dat heb ik gecontroleerd, er hangt veel van hem af. Ze zijn hier warm voor, we hebben om te beginnen een eerste set van 30 stuks afgesproken. Het is meer dat ze monsters hebben. Omdat ze heb daarboven wat rode aarde, er zijn zelf aardappelen.”
De pot met de zeef leverde hem veel winst op
Vaso is trouwens een van de eerste vernieuwers in Brčko, en hij werd “gevierd” door een bekend patent dat op grote schaal werd verkocht. Namelijk, in de jaren zeventig van de vorige eeuw heeft hij het uitgevonden meel zeef.
“De pot van 800 gram heeft een handvat eraan en je trekt er gewoon aan en hij zaait meel of als je maïsmeel wilt, verander je gewoon de onderste maas. Ik heb er aardig wat kapitaal mee gewonnen, het lijkt mij dat zelfs vandaag nog Ik geef dat geld uit“, vertelt deze Brčak ons.
Hij verkocht de eerste exemplaren van die uitvinding op de markt van Tuzla, en later stonden klanten in de rij voor hun “potten” voor de fabriek die hij begon, toen de belangstelling voor dat patent oplaaide.
